سالها پیش در کتاب علوم دوران ابتدایی در مورد چرخه آب می خواندیم آبهای جاری در زمین و دریا و ... تبخیر شده و به آسمان می روند، در آنجا سرد و دوباره تبدیل به مولکول های آب شده و در قالب باران یا برف به زمین بازمی گردند. اما امروز باید این موضوع را به تعریف چرخه آب اضافه کرد که پس از صنعتی شدن شهرها، این روال طبیعی تنها در روستاها و شهرهای کوچک اتفاق خواهد افتاد و در کلان شهرهایی مانند مشهد رخ نخواهد داد.

آسمان در این شهرها یا چندان خساست به خرج داده و مولکول های آب را در ابرها محبوس و زندانی می کند تا آنجا که حتی یک قطره هم از دستش نمی چکد. یا اینکه آنقدر قطرات خیس و نحیف را به پایین هل می دهد که در زمین سیلاب ایجاد شده و نیمی از شهر زیر آب می رود. اکنون رفتار آسمان یا با افراط همراه است و یا با تفریط. انگار آسمان با زمین به مشکل خورده و روابطش شکر آب شده است.

اما باید حق را به آسمان داد. چون از زمین پالس های مثبتی دریافت نمی کند. روزانه به دلیل رفتار غیر انسانی ما آدمها، حجم زیادی از ذرات آلوده، ریزگردها، سرب، گازهای گلخانه ای و ... دود شده و به هوا می روند. آسمان هم تا اندازه ای می تواند تحمل کند. طبیعی است که دل آبی آسمان سیاه شود و رفتارش تغییر کند.

زندگی شهری، مهاجرت و افزایش جمعیت کلان شهرها و صنعتی شدن آنها، موجب افزایش دمای هوا و تغییر اقلیم می شود. خشکسالی های پیاپی و طولانی یا وقوع سیلاب های بزرگ  و مخرب یکی از اثرات منفی تغییر اقلیم است. با توجه به وقوع پدیده طبیعی وارونگی در ماه های سرد سال، آلاینده ها و گازهای گلخانه ای روی آسمان راکد مانده و از محدوده شهرها خارج نمی شوند. به همین دلیل با تولید روزانه این آلودگی ها، حجم آنها به شدت افزایش یافته و موجب شیوع بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری‌های مختلف تنفسی، سرماخوردگی، آنفولانزا، سردرد، بیماری‌های مزمن و واگیردار و...می شوند.

مدیران ارشد استانی با تشکیل کارگروه اضطراری کاهش آلودگی هوای مشهد سعی می کنند تصمیمات راهگشایی برای کاهش آلودگی شهر بگیرند. تعطیلی مدارس، برخورد پلیس راهور با خودروهای دودزا، ممانعت نیروگاه و صنایع در استفاده از سوخت مازوت و آلوده کردن هوا و... و.  را می توان از جمله تصمیمات این کارگروه دانست.

اما اگر به دقت به این نتایج نگاه کنیم به خوبی خواهیم فهمید که این موارد فقط تصمیماتی زودگذر و موقتی و دارای تاریخ مصرف هستند. پس از گذشت دوره وارونگی هوا و تحرک و عبور لایه های آلوده از روی آسمان شهر دوباره همه چیز فراموش شده و تا پاییز و زمستان آینده خبری از تشکیل کارگروه کاهش آلودگی هوای مشهد نخواهد بود.

با این روش، مشکل آلودگی به صورت ریشه ای رفع نمی شود. نیاز به اتخاذ تصمیماتی سختگیرانه تر است. خودروها اصلی ترین متهم آلودگی در کلان شهر مشهد هستند. همیشه در اوج آلودگی زمزمه اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل به گوش می رسد. اگر این طرح، شیوه ای کاربردی و عملی است چرا مدیران در اجرای آن قبل از به اوج رسیدن آلودگی تردید دارند؟ آیا حتما باید وضعیت تنفس مشهدیها با مشکل روبرو شود تا چنین تصمیماتی گرفته شود؟

یا حتی در حالتی سختگیرانه تر، می توان مانع از تردد تمامی خودروها در شهر در ساعات اداری شد. به غیر از تاکسی ها، مسافربرهای اینترنتی و تلفنی، سرویس های مدارس و ناوگان حمل و نقل شهری و گروههای دیگر اینچنینی که ترددشان در شهر الزامی است. آیا به جز جلوگیری از تردد غیرضرور خودروها در شهر، راهی دیگر باقی مانده است؟

تصور کنید روزی را که خیابانها دور از ازدحام و شلوغی همیشگی باشند و اتومبیل های مسافربر و خدمات رسان بدون توقف اضافه، تردد کنند. آنگاه دوباره آسمان آبی بر شهر لبخند خواهد زد و ننه سرما کلی سوغات سفید و یخ زده برایمان خواهد داشت.  

اکنون در چهارراه آلودگی، پشت چراغ قرمز ترافیک گیر کرده ایم و به نظر می رسد چراغ سبز زندگی تنها با خاموش کردن خودروها، روشن شود. بدون شک کنار گذاشتن وسایل نقلیه از زندگی روزمره، تصمیم سختی است و اراده ای قوی می خواهد. به خصوص آنکه امروزه عادت کرده ایم برای انجام کوچکترین کارها و رسیدن به نزدیکترین مقصدها، از خودروی شخصی استفاده کنیم.

تا دیر نشده و زمان باقی است باید اینگونه تصمیمات سخت را گرفت. آنهم به اجبار و با اعمال جریمه برای متخلفان از قانون. چه بهتر که ابتدا اعضای کارگروه اضطراری کاهش آلودگی هوای مشهد پیش قدم شده و حضور در محل کار بدون استفاده از خودرو شخصی را برای مردم فرهنگ سازی کنند.  

انتهای پیام/